Tydzień Pamięci i obchody rocznicy likwidacji nowosądeckiego getta
| On sie23,2015Sierpień 1942 roku był miesiącem wyjątkowo tragicznym dla ludności żydowskiej terenu Sądecczyzny. W roku 2015 postaraliśmy się przywołać pamięć osób, które tragicznie zakończyły wtedy życie. W obchodach rocznicowych udział wzięli także Młodzi Ambasadorzy Tolerancji.
Sierpień 1942 roku był miesiącem wyjątkowo tragicznym dla ludności żydowskiej terenu Sądecczyzny. W roku 2015 postaraliśmy się przywołać pamięć osób, które tragicznie zakończyły wtedy życie.
Przed 23 sierpnia, w którym z nowosadeckiego getta wyruszył pierwszy transport ludzi do obozu zagłady w Bełżcu, przeprowadzono koncentrację żydowskich mieszkańców miast i miasteczek regionu. Ci, których uznano za zbyt słabych, by przebyli tę – często długą i wyczerpująca – drogę pieszo, byli mordowani na miejscu. Podczas „tygodnia pamięci”, w dni okragłych rocznic spotykaliśmy się w miejscach, w których to się działo. Były to często miejsca ukryte, na uboczu, z dala od ludzkich oczu. Dziś to my jesteśmy odpowiedzialni za to, by pamięć o tych wydarzeniach przetrwała i by ta ogromna zbrodnia nie poszła w zapomnienie.
— Niedziela, 16.08.2015, godz. 17:00, Stary Sącz
W niedzielę odbył się spacer śladami żydowskich mieszkańców Starego Sącza. Przewodnikiem po przeszłości miasta był Łukasz Połomski.
(Strona wydarzenia na FB)
— Poniedziałek, 17.08.2015 godz. 17:00, Stary Sącz
Upamiętniliśmy rocznicę likwidacji getta w Starym Sączu. Zapaliliśmy również znicze i złożyliśmy kwiaty pod pomnikiem w dzielnicy Piaski, w miejscu stracenia ponad 90 osób, mieszkańców Starego Sącza.
— Środa, 19.08.2015, godz. 16:00, Gorlice
Zapaliliśmy znicze pod pomnikiem poświęconym Zagładzie Żydów gorlickich oraz przeszliśmy przez Gorlice żydowskimi śladami miasta. Odwiedziliśmy też cmentarz oraz miejsce stracenia ok. 700 obywateli miasta w pobliskim lesie. Naszym przewodnikiem był pan Tomasz Pruchnicki.
(Strona wydarzenia na FB)
— Czwartek, 20.08.2015, godz. 17:00, Biała Niżna (Grybów)
Zapaliliśmy znicze i złożyliśmy kwiaty pod masowym grobem 360 grybowskich Żydów zamordowanych w Białej Niżnej. Kadisz odmówił rabin naczelny Krakowa Eliezer Gurary.
(Strona wydarzenia na FB)
Ci, którzy przeżyli te straszne dni i dotarli do getta w Nowym Sączu już wkrótce mieli być wywiezieni wraz z mieszkańcami miasta do obozu zagłady w Bełżcu. By uczcić pamięć kilkunastu tysięcy zgładzonych wtedy mieszkańców miasta i regionu, zaplanowaliśmy w 73. rocznicę likwidacji niezwykłe obchody, w którym udział wzięło wielu mieszkańców miasta i gości spoza niego – w tym również Młodzi Ambasadorzy Tolerancji.
— Piątek, 21.08.2015, godz. 18:00, Dom Historii (ul. Pijarska 21)
Odbyło się spotkanie pod nazwą Każda ofiara ma imię. Słowa se tą tytułem książki pani Ewy Koper, bedacej przewodnikiem po Muzeum w Bełżc. Książka opowiada o losach indywidualnych ofiar obozu i pokazuje, że każda z nich miała nie tylko imię, ale również rodzinę, swoje życie, marzenia i pragnienia, które został jej brutalnie odebrane w czasie Holokaustu.
— Sobota, 22.08.2015, godz. 18:30, Dom Historii (ul. Pijarska 21)
Żyć, jakby cudem było wszystko – pod tym hasłem przebiegło spotkanie z Markusem Lustigiem (jednym z ostatnich sądeckich Żydów ocalałych z getta) i jego rodziną. Markus opowiedział o swoim życiu, trudnych przeżyciach wojny, miłości do rodzinnych stron i wielkim umiłowaniu życia, które odczuwa nieprzerwanie i którym zaraża wszystkich wokół siebie.
Markus zgodził się również spotkać z Ambasadorami we wtorek 25.08 w Domu Historii, by mogli porozmawiać z nim o przedwojennym świecie Sądeckiego Sztetlu, który przeminął, a trwa jedynie w pamięci osób takich, jak on.
— Niedziela, 23.08.2015, godz. 19:30, (spotkanie pod Ratuszem)
Spacer pn. Droga, o której nie zapomnę – o ostatniej drodze sądeckich Żydów opowiedzieli Artur Franczak i Łukasz Połomski.
Spacer zakończył się na placu 3 Maja, gdzie o godz. 20.15 rozpoczał się Apel Pamięci. Apelowi towarzyszył – oprócz oficjalnych przemówień szczególnych gości – również poruszający performance w wykonaniu Młodych Ambasadorów Tolerancji
O godz. 21:00 zaś w Kościele Ewangelicko-Augsburskim odbył się poruszający spektakl
PRÓBA, na motywach dramatu „Poczta” Rabindranatha Tagore’a w wykonaniu Teatru Nomina Rosae i w reżyserii Jana Korwina Kochanowskiego. Ten sam spektakl został wystawiony przez Janusza Korczka z jego wychowankami na dwa tygodnie przed likwidacją getta w Warszawie.
Organizatorami uroczystego upamiętnienia rocznicy byli Sądecki Sztetl (Fundacja Nomina Rosae) i Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Nowym Sączu we współpracy z Domem Historii, Parafią Ewangelicko-Augsburską i Hotelem Beskid.
Wydarzenia artystyczne towarzyszące obchodom rocznicowym zorganizowane były jako część projektu Młodzi Ambasadorzy Tolerancji, organizowanego w ramach programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.