Akcja Reinhardt, nazwana tak na część zamordowanego w czerwcu 1942 r. obergruppenführera SS Reinharda Heydricha, szefa Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy (RSHA), to jeden z najbardziej przerażających mordów w historii ludzkości. W ciągu kilkunastu miesięcy Niemcy wymordowali ok 1,5 miliona Żydów, głównie w komorach gazowych obozów natychmiastowej zagłady jak Bełżec, Treblinka, Sobibór, a także w obozie koncentracyjnym na Majdanku. Akcja rozpoczęła się w marcu 1942 r., a zakończyła w listopadzie 1943. Większość ofiar pochodziła z Generalnego Gubernatorstwa. 135 tys. Żydów pochodziło z zagranicy. W ramach Akcji Reinhardt 23, 25 i 28 sierpnia deportowano do obozu zagłady w Bełżcu, a następnie wymordowano Żydów z terenu Sądecczyzny.

Od trzech lat Sądecki Sztetl, program powstały z inicjatywy historyka Łukasza Połomskiego, dąży do upamiętnienia ofiar tej potwornej zbrodni, która wydarzyła się na terenie naszego kraju. Tegoroczne upamiętnienia odbywały się w 8 miejscowościach we współpracy z gminami miejskimi, lokalnymi władzami, pracownikami placówek muzealnych i działaczami społecznymi i osobami duchownymi. Było dla nas niezwykle cenne, że tak wiele osób, także z lokalnych władz zaangażowało się w te ważne uroczystości, na których nie zabrakło również przedstawicieli społeczności żydowskiej z kraju i zagranicy.

9 sierpnia w Mszanie Dolnej odbyła się wzruszająca uroczystość 75. rocznicy likwidacji getta. Wzięli w niej udział dwaj świadkowie zbrodni: Anna Nachman i Henryk Zdanowski. Wspominaliśmy także zmarłych ocalonych z tej egzekucji: Mosesa Afterguta i Leo Gatterera. Dziękujemy organizacji „Młody Asyż w „Leśnej” i Pani Urszuli Antosz-Rekuckiej za piękną ceremonię. Władzom miasta, Panu Burmistrzowi, dziękujemy za zorganizowanie przyjęcia w Urzędzie Miasta.

10 sierpnia odbyły się historyczne obchody rocznicy likwidacji limanowskiego getta. Pierwszy raz od 75 lat modliliśmy się w Starej Wsi, gdzie pomordowano ok. 200 mieszkańców Limanowej. Na cmentarzu żydowskim, w czasie Apelu Pamięci modlił się ks. Bartosz Miziński i rabin Uszi Pilchick. Następnie odbyła się konferencja naukowa,  w której wziął udział burmistrz Limanowej Pan Władysław Bieda z samorządowcami.

17 sierpnia 2017 r. minęło 75 lat od likwidacji getta w Starym Sączu i egzekucji na Piaskach. Razem z Towarzystwem Miłośników Starego Sącza, panem burmistrzem Jackiem Lelkiem i władzami odwiedziliśmy miejsce straceń. W starosądeckim Muzeum odbyła się także konferencja naukowa. Przy ul. Batorego pamiątkową tablicę odsłonili burmistrz Starego Sącza Jacek Lelek i dyrektor Sądeckiego Sztetlu Łukasz Połomski.

18 sierpnia wzięliśmy udział w wydarzeniach rocznicowych w Bieczu, które w tym roku organizował urząd miasta, i w których wziął udział pan burmistrz Mirosław Wędrychowicz. Tego dnia Łukasz Połomski wręczył statuetkę Honorowego Ambasadora Sądeckiego Sztetlu prof. Irze Goetzowi. W czasie wzruszającego spotkania w bieckiej bibliotece, na którym gościli także przedstawiciele rodzin Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata, pani Kurtz, potomkini bieckiej rodziny żydowskiej przekazała miastu oryginalne pamiątki rodzinne z Biecza (tałes i modlitewnik). Podarunek okazał się idealny – Biecz planuje w przyszłym roku otwarcie muzeum poświęconego historii bieckich Żydów. Szczególnie dziękujemy wspaniałemu strażnikowi pamięci o żydowskim Bieczu – panu  Krzysztofowi Przybyłowiczowi.

19 sierpnia 1942 r. Niemcy zlikwidowali gorlickie getto. W naszych uroczystościach wzięli udział burmistrz Rafał Kukla, starosta Karol Górski, samorządowcy i gorliczanie. Specjalnym gościem uroczystości był Ira Goetz, ocalony z Holokaustu, którego mama pochodziła z Gorlic, a także potomkowie rodziny Singerów.

20 sierpnia 1942 r. w Białej Niżnej rozstrzelano najbardziej bezbronnych mieszkańców getta. Wraz z panem wójtem Piotrem Krokiem i burmistrzem Pawłem Fydą spotkaliśmy się nad masowym grobem Ofiar. Dziękujemy za współpracę Kamilowi Kmakowi, który w tym roku również zadbał o uroczystość i przekazał przejmujący list pana Howard Unger.

21 sierpnia w Domu Historii spotkaliśmy się z  prof. Irą Goetzem, naszym Honorowym Ambasadorem. Wysłuchaliśmy opowieści o Jego życiu – to ważne, że usłyszeli ją nasi młodzi wolontariusze.

23 sierpnia odbyły się uroczyste obchody upamiętniające likwidację getta w Nowym Sączu. Historyczny spacer uliczkami dawnego getta poprowadzili Łukasz Połomski i Artur Franczak. O godzinie 20 odbył się Apel Pamięci. Miasto Nowy Sącz reprezentowała pani przewodnicząca Rady Miasta Bożena Jawor oraz przedstawiciel Prezydenta Miasta Nowego Sącza pan Tomasz Michałowski. Podczas uroczystości odbył się happening „Nie znam śmierci swojej” w wykonaniu Justyny Stasik, aktorki Teatru Nomina Rosae i wolontariuszy Sądeckiego Sztetlu. W Apelu wzięli udział duchowni: ksiądz Dariusz Chwastek, pastor Jacek Orłowski, pastor Tomasz Skórnóg i ksiądz Jarosław Studziński OJ, a także potomkowie żydowskich rodzin z Nowego Sącza, a wśród nich pan Leon Engelhard.  Dziękujemy także sądeczanom za tak liczną obecność!